Źródło: www.coape.pl, COAPE Polska
Autor artykułu - Andrzej Kłosiński - behawiorysta zwierzęcy, psycholog, e-mail: aklosinski@coape.pl
W artykule wykorzystano zdjęcia psów z hodowli "Artax's Angels"
Kill Bill Artax's Angels
Skąd wziąć psa ? Na pewno nie ma sensu szukanie najlepszego
przyjaciela człowieka na bazarze, giełdzie, z pudełka czy
bagażnika przed wystawą. Psy takie najczęściej rozmnaża się
wyłącznie dla pieniędzy, oszczędzając na jedzeniu, zabiegach
zdrowotnych (odrobaczanie, szczepienie) i pielęgnacyjnych. Jest
duża szansa, że to co zaoszczędzimy przy zakupie taniego
szczenięcia, wydamy z nawiązką na leczenie psa.
Tak rozmnażane psy nie mają też w wieku szczenięcym serdecznego
i stałego kontaktu z właścicielami, a taki kontakt jest ważnym
warunkiem przyszłych więzi z człowiekiem. Jeśli nie zależy nam
na posiadaniu psa rasowego, poszukajmy kochających psy ludzi,
którym zdarzył się miot lub adoptujmy psa ze schroniska dla
bezdomnych zwierząt.
Kupienie "rasowego" szczenięcia bez metryki nie gwarantuje nam
ani tego, że dorosły pies będzie wyglądał jak pies danej rasy,
ani też tego, że nie jest nosicielem wad genetycznych takich,
jak choćby dysplazja stawów biodrowych, prowadząca często w
wieku dorosłym do kalectwa i konieczności uśpienia psa. Tani
pies z pudełka nie spełnia bowiem ostrych kryteriów hodowlanych
Związku Kynologicznego w Polsce. Hodowca zrzeszony w związku
kynologicznym ma obowiązek uzyskania na wystawach wyników
pozwalających na uzyskanie praw hodowlanych zarówno dla suki jak
i dla psa reproduktora. Wyklucza to z hodowli zarówno zwierzęta
nie spełniające kryteriów wzorca rasy, mogące przenieść na
potomstwo dziedziczone wady jak też psy niezrównoważone
psychicznie - lękliwe lub agresywne. Suka hodowlana rodzi
szczenięta nie częściej niż raz w roku. Może więc bez zbytniego
obciążenia organizmu wykarmić cały miot. Szczenięta zanim trafią
do przyszłych właścicieli muszą być odrobaczone i zaszczepione,
a specjalna komisja związku ocenia tak szczeniaki, jak i warunku
w jakich są trzymane (protokół przeglądu hodowlanego każdy
hodowca chętnie pokaże każdemu zainteresowanemu).
Karramba, Lucky Luke & Karbonado
Artax's Angels
Hodowca to także, a może przede wszystkim, kochający psy
pasjonat swojej rasy, o której wie wszystko lub prawie wszystko.
Ponieważ zależy mu na tym, aby jego szczenięta trafiły do
dobrych właścicieli uczciwie i rzeczowo doradzi potencjalnemu
nabywcy czy pies danej rasy spełni jego oczekiwania i czy będzie
czuł się dobrze w nowym domu. Hodowca zna swoje szczenięta. Choć
bowiem każde szczenię dziedziczy cechy fizyczne i psychiczne
swojej rasy, jednocześnie każde szczenię w miocie dziedziczy
także indywidualne predyspozycja psychiczne. Są szczenięta
bardziej dominujące lub uległe, bardziej pobudliwe, zrównoważone
lub flegmatyczne, bardziej współpracujące ze stadem i
człowiekiem i bardziej niezależne. Widać to doskonale już w
ciągu pierwszych kilku tygodni ich życia. W przypadku samojedów,
których jestem hodowcą, zachowanie jest jedyną rzeczą, która
pozwala mi rozpoznać z daleka poszczególne szczenięta w miocie.
Zawsze ktoś biegnie pierwszy do jedzenia, ktoś pierwszy podąża
za mną na spacerze w ogrodzie, ktoś ostrożnie rozgląda się w
nowej sytuacji, ktoś pierwszy podejmuje na własną łapę wycieczkę
w nieznane miejsce, ktoś z ciekawością biegnie do obcych, ktoś
inny obserwuje ich z dystansem, ktoś jest zawziętym zabijaką lub
niestrudzonym biegaczem, ktoś pierwszy budzi się i cieszy, gdy
wchodzę do kojca. Aby mieć większą pewność co do przyszłych cech
charakteru psa, można wykonać w wieku kilku tygodni testy
predyspozycji psychicznych szczeniąt. Testów takich nie
przeprowadza hodowca, ale osoba obca szczeniakom. Coraz więcej
hodowców decyduje się na przeprowadzenie tego rodzaju prób,
zwłaszcza w przypadku psów ras użytkowych - myśliwskich,
obronnych czy stróżujących.
Major Force & Moulin Rouge Artax's Angels
Kupując psa warto więc poznać bliżej hodowcę i jego hodowlę.
Podczas wizyty w hodowli poznamy matkę szczeniąt i warunki w
jakich się wychowują. Hodowca pomoże wybrać najbardziej
odpowiednie szczenię, poinformuje o zaletach, ale też i o wadach
danej rasy. Z doświadczenie wiem, że szczenięta trafiają do
bardzo różnych warunków. Ważne jest zatem, aby jak najlepiej
dobrać psa do tych warunków jak i do temperamentu i stylu życia
przyszłego właściciela. Warto zastanowić się, czy przyszła
ludzka rodzina szczeniaka to dwoje ludzi, rodzina z dziećmi czy
człowiek żyjący samotnie. Czy są to aktywni zawodowo młodzi
ludzie czy też osoby starsze większość czasu spędzające w
mieszkaniu. Kto w domu będzie zajmował się głównie psem. W jakim
wieku są dzieci, czy można powierzyć im obowiązki związane z
opieką i wychowaniem szczeniaka, czy też należy nadzorować ich
kontakty z psem. Czy będzie to pierwszy pies w rodzinie czy też
w domu były lub są psy lub inne zwierzęta. Gdzie mieszka i jaki
tryb życia prowadzi rodzina. Czy pies ma być bardziej kanapowym
pupilem, towarzyszem wycieczek czy stróżem samodzielnie
pilnującym obejścia. Czy wybór rasy to tylko kwestia mody na
daną rasę, czy oprócz zachwycającego wyglądu są inne walory, dla
których chcemy mieć pupila dane rasy.
Kill Bill Artax's Angels
Uczciwe zastanowienie się nad takimi kwestiami pozwoli wybrać
wśród ponad 400 ras, tę najbardziej odpowiednią, a w przyszłości
uniknąć kłopotów i rozczarowań. Równie ważne bowiem jak wygląd,
a może nawet ważniejsze, są charakter i wymagania pielęgnacyjne
czworołapego przyjaciela.
Aby pies od początku czuł się dobrze w ludzkiej rodzinie i aby
ta z kolei miała radość i pożytek ze swojego pupila warto wybrać
szczenię, którego charakter i predyspozycje psychiczne będą
zgodne z warunkami, w jakich przyjdzie mu żyć. Pies z natury
pobudliwy, zawsze pełen energii może sprawić trudności osobom
starszym. Pies dominujący i niezależny może być problemem w
rodzinie, w której są małe dzieci, a pies o dużych potrzebach
kontaktu z człowiekiem będzie cierpiał i sprawiał kłopoty
(ucieczki, niszczenie, agresja) pozostawiony na długie godziny w
mieszkaniu czy ogrodzie. Nawet więc jeśli ostateczny wybór
szczeniaka należy do kupującego, bardzo polecam korzystanie
zarówno z literatury, jak i z pomocy hodowcy.
Karramba Artax's Angels
Bardzo dobrze jeśli decydując się na psa chcemy wychować go od
szczeniaka znosząc trudy wprowadzania go w dorosłe życie. To
czego nauczymy psa w ciągu pierwszych kilkunastu miesięcy życia
zadecyduje o tym jaki pożytek będziemy mieli z niego w
przyszłości. Częstym błędem skutkującym trudnościami z
zachowaniem psa, z którymi mam do czynienia jako psi psycholog,
jest zaniechanie działań wychowawczych w nadziei, że pies nauczy
się wszystkiego na szkoleniu. Tymczasem codzienne ćwiczenie
podstawowych psich umiejętności takich jak przychodzenie na
zawołanie, siadanie, zostawanie w miejscu, chodzenie na smyczy,
cierpliwość przy zabiegach pielęgnacyjnych doskonale buduje wieź
między psem i jego panem i jest niezbędne w codziennych
sytuacjach.
A co jeśli zdecydujemy się na adopcję dorosłego psa ? Pół biedy
jeśli trafi on do nas od poprzednich właścicieli, od których
dowiemy się wiele na temat charakteru, wad i upodobań pupila.
Jeśli natomiast adoptujemy psa ze schroniska lub przygarniemy z
ulicy sprawa wydaje się trudniejsza. Przede wszystkim powinniśmy
udać się do lekarza weterynarii, który oceni stan zdrowia psa, w
razie potrzeby wdroży odpowiednie leczenie, a jeśli pies jest
zdrowy na pewno odrobaczy (nie dotyczy to psów ze schroniska,
które są pod stałą opieką weterynaryjną, posiadają książeczki
zdrowia i informację o ewentualnych przebytych w azylu
chorobach). Po drugie warto jest zebrać wszelkie informacje na
temat przeszłości psa - okoliczności w jakich trafił do azylu
lub został znaleziony, funkcjonowanie w schronisku, zachowania
wobec ludzi i innych psów. O ile to możliwe postarajmy się
podczas kilku wizyt w schronisku poprzedzającym adopcję nawiązać
kontakt ze zwierzęciem, ocenić czy potrzebuje ono naszego
zainteresowania, jak reaguje na dotyk i głos. Zdarza się bowiem,
o czym napisałem powyżej, że pies nie miał z człowiekiem żadnego
pozytywnego kontaktu w krytycznym okresie od 6 do 8 tygodnia
życia (niestety zdarza się tak często w "hodowlach" nastawionych
na produkcję szczeniąt), nie "nauczył się" człowieka, a w
związku z tym go nie potrzebuje. Jest szansa, że taki pies
będzie dobrze czuł się i zachowywał jako pies stróżujący,
zwłaszcza, jeśli będzie miał kontakt z innymi psami, nigdy
natomiast nie będzie domowym pupilem.
Juppi Artax's Angels
Osobnym problemem są psy mające bardzo bolesne doświadczenia w
kontaktach z ludźmi. Przejawiają się one trudnościami w
zachowaniu psa - reakcjami lękowymi, ucieczkami, agresją. W tych
wypadkach praca z psem musi być szczególnie przemyślana i wymaga
bardzo dużo cierpliwości i konsekwencji. Najlepiej w takiej
sytuacji szukać pomocy u psychologa lub osoby szkolącej psy.
Warto też pamiętać, że właściwy charakter psa ujawnia się w
nowym miejscu po około dwóch tygodniach. Tyle bowiem, jak
pokazuje doświadczenie, potrzeba psu na zaadaptowanie się do
nowych warunków życia. W tym czasie najlepiej dać nowemu
domownikowi święty spokój i nie wymagać od niego wiele, nawet
jeśli nie ma zbytniego apetytu i wydaje się osowiały.
Choć wychowanie psa to zadanie wymagające sporo wysiłku i
wytrwałości, każdy psiarz bez wahania powie, że to życie z psem
jest pełne wspaniałych chwil i niezapomnianych przygód.
Nieprzypadkowo wyrażenie najlepszy przyjaciel nieodparcie
kojarzy się z psem. Pies to przecież pierwsze udomowione przez
człowieka zwierzę, dzielące z nim los od co najmniej kilkunastu
tysięcy lat, na długo przed udomowieniem innych zwierząt. Jest w
tej więzi między psem i człowiekiem coś bardzo tajemniczego, nie
dającego wytłumaczyć się jedynie podobieństwem natur (i pies i
człowiek żyją w grupach). Na dobrą sprawę nie wiadomo na pewno
czy to człowiek udomowił psa, czy też pies na towarzysza życia
wybrał sobie człowieka. To także jedyne zwierzę potrafiące dla
nas ludzi działać wbrew najsilniejszemu instynktowi zachowania
życia - w lawinach, pożarach, w obronie naszego życia ......